Wat zijn de opleidingseisen osteopathie? Oftewel: welke vooropleiding heeft iemand nodig om aan de opleiding osteopathie te beginnen? en hoe ziet de studie osteopathie zelf eruit?
In onderstaande tekst wordt op deze zaken ingegaan.

Vooropleiding

Om aan de studie osteopathie te kunnen beginnen is er medische basiskennis nodig. De meeste osteopaten hebben dan ook een (para)medische achtergrond. Een osteopaat is van oorsprong vaak een fysiotherapeut, ergotherapeut, mensendieck- of cesartherapeut. Daarnaast zijn er ook osteopaten die een (basis)artsenopleiding achter de rug hebben. De opleiding College Integrale Geneeswijzen in Amsterdam verzorgt ook een propedeutisch jaar ‘medische basiskennis’ waarmee mensen zonder (para)medische vooropleiding voldoende medische basiskennis op kunnen doen alvorens aan de studie osteopathie te kunnen beginnen.

Studie osteopathie

Wat zijn de verdere opleidingseisen osteopathie?
De opleiding tot osteopaat duurt 6 jaar wanneer deze in deeltijd wordt gevolgd. Het onderwijs wordt gegeven in 7 keer 4 dagen per jaar. De student is van donderdag t/m zondag zoet met theorie en praktijkvakken. De theorie behandelt de embryologie, anatomie, fysiologie, neurologie en pathologie van het menselijk lichaam. in de praktijkvakken komen het onderzoek en de behandeltechnieken van de drie verschillende systemen aan bod:

• Het pariëtale systeem. Dit is het bewegingsapparaat, dus wervelkolom en gewrichten van armen en benen.
• Het viscerale systeem. Dit betreft de inwendige organen van buikholte en borstholte.
• Het craniosacrale systeem. Dit zijn de structuren rond het centrale zenuwstelsel: de schedelbeenderen en de hersenvliezen.

Naast de theorie en de praktijkvakken is er ook aandacht voor de relatie tussen therapeut en patiënt.
De tijd die tussen de lesweekenden zit wordt benut voor zelfstudie van de theorie en het oefenen van de praktijkvakken in de door de studenten gevormde oefengroepen.
Onafhankelijk van de opleiding is er de mogelijkheid om deel te nemen aan snijzalen practica; Gedurende drie dagen krijgt men een preparaat tot beschikking om door middel van ontleding de driedimensionale anatomie diepgaand te bestuderen. Deze practica vinden plaats aan de faculteit Anatomie van de universiteit van Heidelberg, Duitsland. Als student staat men onder begeleiding van ervaren osteopaten en anatomen.

Sinds enige tijd is er ook de mogelijkheid om je direct na de middelbare school HAVO of VWO (of vergelijkbare niveau vooropleiding) in te schrijven voor een fulltime opleiding osteopathie. Die duurt dan 4 jaar in voltijd. 

Stage

Na de eerste 5 jaar van theorie en praktijkvakken volgt er een jaar stage waar men onder begeleiding van ervaren osteopaten zelf patiënten onderzoekt en behandelt. Een essentieel onderdeel van de opleiding, want het is hier waar theorie en praktijk uiteindelijk samenkomen en men echt als een osteopaat leert redeneren, onderzoeken en behandelen.

Examens

Na het behalen van alle examens voor de theorie en de praktijkvakken worden er examens afgenomen door een van de opleiding onafhankelijk orgaan, het Nederlands Academisch College voor de Osteopathie (NACO). Het gaat hierbij om een zogenaamd casuïstiekexamen waarbij de examenkandidaat een onderzoek en behandeling van een in de stage behandelde patiënt moet presenteren en verdedigen. Verder dient de student een thesis te schrijven die als afronding van de opleiding tot osteopaat moet worden verdedigd ten overstaan van een jury van het NACO. Pas dan wanneer deze verdediging met succes is afgerond, mag men de titel ‘Osteopaat D.O.’ voeren, waarbij D.O.staat voor ‘diploma osteopathie’.

Kwaliteitseisen

Tot op heden hebben we het vooral gehad over de opleidingseisen osteopathie. Maar hoe zit het met de eenmaal afgestudeerde osteopaat?
De kwaliteitseisen van de bovengenoemde opleiding zijn door de overkoepelende organisatie van osteopaten vastgelegd in een zogenaamd beroepscompetentie profiel (BCP). In dit BCP is ook de beroepscode vastgelegd volgens welke men als osteopaat dient te werken.

Verder zijn er twee registrerende organen binnen de osteopathie in Nederland: de Nederlandse Osteopathie Federatie (NOF) en Stichting het Nederlands Register voor Osteopathie (NRO). Om lid te worden van deze registrerende organen dient men een opleiding te hebben gevolgd die voldoet aan de eisen zoals ze zijn gesteld in het BCP. Daarnaast vinden er visitaties plaats in de praktijk van de osteopaat om te controleren of de behandelruimte wel voldoet aan de door het register gestelde eisen.

Verder dient men, om registratie te behouden, voldoende nascholing te volgen en zich te houden aan de verdere beroepscode zoals vastgelegd in het BCP. Wanneer er een onregelmatigheid is vastgesteld, dat wil zeggen een overtreding van de in het BCP vastgelegde beroepscode, dan is er een tuchtcollege dat als uiterste mogelijkheid heeft om de betreffende osteopaat uit het register te verwijderen. Dat betekent dat behandelingen van de betrokken osteopaat niet meer worden vergoed door de ziektekostenverzekeraar.

Een zorgverzekeraar zal namelijk alleen tot vergoeding van een behandeling van een osteopaat overgaan, wanneer deze osteopaat lid is van één van beide registers.

Post-ost

Er zijn diverse opleidingen die men als gediplomeerd osteopaat kan volgen om vaardigheid en kennis verder te verdiepen of om een specialisatie te ontwikkelen. Zo zijn er de opleiding voor osteopathie bij zwangerschap, baby’s en kinderen, de opleiding osteopathie in de sport en talloze andere kortere of langere opleidingen.
Als osteopaat ben je eigenlijk nooit uitgeleerd!

NB: De opleiding zoals hier omschreven betreft de studie aan College Sutherland (inmiddels College voor integrale Geneeswijzen) te Amsterdam. Naast deze opleiding kan men als Nederlander ook nog aan de International Academy of Osteopathy (deeltijd opleiding in Zeist, fultime opleiding in Gent, België) en de Flanders International College of Osteopathy in Antwerpen, osteopathie studeren. Sinds 2024 is er ook een fulltime opleiding in Nieuwegein aan de Thim Hogeschool. Deze laatste leidt ook tot het behalen van een HBO diploma in de osteopathie.
Alle opleidingen hebben hun eigen structuur en filosofie.

Ik hoop dat u met bovenstaande blog wat meer inzicht heeft gekregen in de opleidingseisen osteopathie.
Mocht u na bovenstaande geïnteresseerd zijn geraakt in wat osteopathie voor u zou kunnen betekenen, dan kunt u contact opnemen met Sander Sprong Osteopathie.
Wilt u direct een afspraak maken voor een consult dan kan dat 24/7 in de online agenda.